De-ba-gar, De-ba-ga-ri-co, Alhá Fúrun Chegando Tamien a Angueira las Nobidades de la Bida Moderna

Nota Prévia: uma prevenção

Se o/a leitor/a não está familiarizado/a com a Língua Mirandesa, sugiro que, para facilitar a compreensão do texto, o leia a meia-voz. Se, mesmo assim, sentir qualquer dificuldade em compreender o sentido ou descobrir o significado de alguma palavra menos usual ou cuja grafia se afasta mais da portuguesa, não hesite em consultar o Vocabulário que pode encontrar no final do mesmo.

Breves notas sobre a grafia do Mirandês

Em Mirandês, não se pronuncia o som v, que é substituído pelo da letra b; usualmente, o prefixo des é substituído, consoante os casos, por ç ou z no início da palavra; para não se confundir com a contração da preposição a com o artigo definido o, que, em Mirandês, se escreve e lê al, o artigo definido o escreve-se l, mas lê-se também al; salvo raras exceções, os ditongos nasais ão e õe escrevem-se an e on; o m final das palavras portuguesas é, no Mirandês, substituído pela letra n; geralmente, o l inicial das palavras é substituído pelo dígrafo lh; já o dígrafo ch, em Mirandês, lê-se sempre tch; talvez por, inicialmente, ser apenas uma língua falada, o Mirandês tende a contrair os pronomes, artigos, preposições e as conjunções com as palavras seguintes, quando estas são iniciadas por vogal.

Las nobidades de la bida moderna

Indas que la Tierra pareça praina i parada, la berdade ye qu’eilha ye redonda i stá an mobimiento cunstante i siempre a demudar. Ambora haia quien, cumo aqueilhes tontos de ls Stados Ounidos que, nun acreditando na ciéncia, biba na eiluson de que las cousas nun son assi, i, cumo tal, cuide i querga q’l mundo nun ande nin demude, puode trabar la marcha, mas nun cunsigue parar la ruoda de l tiempo. Ye solo ũa queston de tiempo, pus, mais cedo ou mais tarde, las nobidades acában por chegar a qualquiera lhugar.

Debagar, debagarico, alhá ban chegando a Angueira

A seguir a la custruçon de la strada antre Caçareilhos i Angueira i de la puonte de la Cabada ne ls anhos quarenta i cinquenta de l seclo passado, debagar debagarico, na sigunda metade de l mesmo seclo, alhá fúrun chegando a Angueira inda outras nobidades, algũas ambenciones, las nuobas tecnologies, cumo, hoije an die, se diç: las de la lhaboura, las de casa, las de quemunicaçon a la çtáncia, las d’antretenimiento – l’auga ancanhada, l telfone i l rádio, antre outras. Claro stá que la telbison, tal cumo ls frigorifos, só chegarien uns anhos mais tarde, apuis d’alhá chegar la lhuç eilétrica.

Pul final, i tamien palantre, de ls anhos cinquenta, cada tie, pa lhá da cuntinar a ajudar l’home na lhaboura i de cuidar de la cria, de ls cochinos i de las pitas, tenie inda por sue cunta toda la lhida de casa: fazer la quemida, lhabar la lhouça, barrer i arrumar la casa, lhabar, passar a fierro i remendar la roupa i cuidar de ls garotos. Nun bondando isso, d’eimbierno, al serano, inda se botaba a filar un manelo de lhana ou de lhino ou a fazer meia. I, yá na cama, inda tenie q’aturar l sou home. Nesse tiempo, se calha cumo inda hoije acuntece oumenos a algũas deilhas, nun faltaba que fazer a las ties…

Pula manhana ou a la tarde, fazisse friu ou calor, alhá íban eilhas a camino de l lhabadeiro cada qual cun sou baldo ou cesto de roupa suja. Pa la lhabaige de la roupa, habie an Angueira, cumo que an regime de franchising, nuobe lhabadeiros al çpique antre eilhes: cinco funcionában an outros tantos sítios de l ribeiro de l Balhe – un al cimo de la cortina de ls Prietos, i mesmo abaixo de la Francosa, outro al fondo de la caleija de l Balhe, outro ne l Pilo i mais dous, un al cimo i outro al fondo de l Cachon – i inda mais quatro noutros tantos sítios de la ribeira – na Senhora, na Cabada, na Çanca i ne ls Puntones.

Las máquinas de lhabar roupa, q’anton funcionában a la mano i a auga i xabon, éran las ties ne ls lhabadeiros. I éran tan çpachadas que, a la mano i cula lhéngua – algũas deilhas tenien mesmo lhéngua de prata! –, alhá íban dando cunta de l recado: lhabar toda la roupa suja de casa i de l pobo ne l lhabadeiro. Si, qu’inda haberie que sperar uns pares d’anhos até estas máquinas ampeçáren a usar OMO, l purmeiro i mais coincido de ls puolos de lhabar la roupa q’alhá s’usou. Assi i todo, stou an crer qu’éran las lhénguas de prata que lhabában mais branco! Bá, se calha, nin serien las ties, i inda menos aquel puolo pa la roupa, mas cumoquiera ls homens de letras – i, claro stá, tamien de númaros – quien ponie las ties a cuidar que l OMO lhaba mais branco! Claro stá que, a la par destes i doutros puolos i an beç de l xabon i destas ties, las fidalgas ampeçórun a usar ls xabonetes pa lhabar la cara i l cuorpo.

Cumoquiera las purmeiras máquinas que chegórun a Angueira téngan sido las de questura Singer pa las ties i ls homes cun ls oufícios de questureira, d’alfaiate i de çapateiro. De questureiras, lhembra-me de la dona Adelaide Capadora, que, afertunadamente, inda ye biba, de la Tolhidica i de la tie Muda, mas cumoquiera inda haberie mais; d’alfaiates, lhembra-me de l tiu Dabid, que scapou pa l Brasil, de l tiu Almonico i de l tiu Manuel Fertunato; de çapateiros, lhembra-me de l tiu Arnesto Raiano, de l tiu Lino i de sou pai, l tiu Eibaristico, i inda de l tiu Albinico, que quaije só fazie cholos i que, pu l final de bida, scapou pa l sou filho ne l Brasil.

Nesse tiempo, solo l cura – l padre Zé Maria, que, cula sue criada, bibie an Caçareilhos – i l senhor Correia tenien carro legeiro. Todo ls dies, pa lhá de l Breviário – purmeiro, l padre Zé Maria i, apuis, l padre Silbestre –, farien la lheitura de l Novidades. Solo eilhes, por deber d’oufício, i l senhor Correia, pa quedar a par de l que se passaba ne l Paíç i ne l Mundo, ye que passarien ls uolhos puls jornales. Las restrantes pessonas d’Angueira, pa lhá de ls lhibros de ls garotos pa la scola, de l Catecismo“, de l’A Rosa do Adro i, se calha, tamien de l Livro de São Cepriano – que ye l santo padroneiro d’Angueira –, poucas mais tenerien outros lhibros de sou, an casa.

Fuonte: Anúncio de coleccionador no OLX

Pula mesma altura, tal cumo tenerá acuntecido tamien nas poboaçones al redor d’Angueira i noutras de la Tierra de Miranda, pa lhá de ls adubos, de ls nitratos, de l remédio de las patatas, de las máquinas trilhadeiras, dun ou dous tratores, d’algũas bicicletas, moterizadas i dalguns carros legeiros, furgonetas i dun camion, tamien la auga canalizada i l telfone chegórun a Angueira. Habie mesmo seis ou siete famílias que tenien auga canalizada, retrete i banho – la maior parte de las restrantes casas de bibir só passarien a çponer destas comodidades un cachico antes ou a seguir al 25 de Abril de 1974 – i telfone an casa. Assi, s’adregasse algũa de las restrantes pessonas de l pobo percisar de telfonar, bondaba ir até a la casa de l tiu Manuel Júlio, ne l meio de l pobo, adonde l telfone público i l posto de correios funcionában, i ũa de las sues filhas – la menina Regina ou la menina Alice – alhá staba pronta pa l’atender i fazer la lhigaçon.

Telfone antigo. Foto por Dayvison de Oliveira Silva em Pexels.com

Cula strada i la puonte prontas, pa lhá de ls purmeiros carros legeiros, ne ls anhos cinquenta, ampéçan tamien a chegar a Angueira tendeiros, çapateiros i ls baratilhos. Apuis, ne ls anhos sessenta, alhá chégan tamien ls bendedores de redes d’arame i de xaragones de scuma pa la cama. Mas, çfrentemente de la maior parte de las ties, algũas deilhas, nun podendo cumprá-los anton, cuntinórun inda mais algun tiempo a drumir an camas de fierros i xaragones de cuolmo de palha ou de fuolha de milho.

Ne l ampercípio de ls anhos sessenta, quando ampeçou la guerra an Angola, Guiné i Moçambique, yá habie an Angueira alguns apareilhos de rádio. Lhembra-me d’Antonho Zilro i de ls Manulones ponéren ls sous a la jinela, a tocar bien alto. Quien ls quegisse scuitar quedaba aton a saber las nobidades de la guerra quelonial i podie inda oubir uns fados d’Amália Rodrigues, Fernando Farinha i Tony de Matos, ũas modas de ls cunjuntos Maria Albertina i António Mafra i inda Eugénia Lima a tocar acordeon. Claro que, ne l sereno de las nuites de berano, habie tamien quien, assentado a la puorta de casa, se ponie a spreitar l cielo a ber se, pa lhá de la lhuna i las streilhas, bie passar aqueilhas cousas de ls russos de que, a la boca pequeinha, s’iba anton oubindo falar: l satélite Sputnick i la perra Laica a las buoltas ne l spácio.

Fuonte: Retrato tirado por Clem Onojeghuo an Pexels.com

Bede bien cumo nesse tiempo éran las cousas… Bondaba q’ũa tie cumprasse qualquierea cousa ou aparato moderno, era quaije cierto que, de seguida, la maior parte de las outras ties nun le quedarien atrás. Assi, quaije poderiemos saber qual l anho, pus era por épocas i por modas: la de l OMO i doutros puolos de lhabar la roupa, la de ls xaragones de scuma, la de las camisas de nailo i de tebé, la de las calças de terilene, la de ls fugones, la de las panelas de presson, la de las telbisones, la de ls frigorifos, la de las arcas cungeladoras, la de las máquinas de lhabar roupa…

Mas nun cuideis q’ls moços i ls homes quedában atrás de las ties. Á pus si, buona jeira! Ambora nin tanto, tamien eilhes, se calhasse haber un cachico mais de denheiro na carteira, pa lhá de l ambriáren na compra dũa tierra, dun lhameiro, dun motor de rega ou mesmo dun trator, alhá íban amanhando maneira de cumprar tamien un apareilho de rádio, ũa bicicleta, ũa telbison, ũa moterizada i inda outras nobidades…

Yá que falemos dalguns apareilhos modernos i d’antretenimiento, nun puodo squecer-me inda d’amentar ne l gramophone que, ne ls anhos cinquenta de l seclo passado, a las bezes, s’oubie a tocar an casa de las armanas Marreiras, las donas Laura, Adelaide i mais dues, todas eilhas porsoras diplomadas. Fui tamien ne l pátio anterior de la casa deilhas que, pul final de ls anhos cinquenta i pula purmeira beç, bi ũa fita de cinema i la lhuç eilétrica. Ye que, pa lhá de la parte telhada i de la outra sin telhado desse pátio formáren un pequeinho anfitriato, la casa era almiada por lhámpadas pus tenie gerador d’eiletrecidade.

Ye ũa pena qu’esta casa, que fui un outéntico farol de cebelizaçon an Angueira i de que ls hardeiros fazírun doaçon al Munecípio de Bumioso, por obra de la Cámara i de la Junta, an paga, apuis de l ancéndio, an beç de recuperar las paredes ou, d’oumenos las porteger, las téngan mandado botar abaixo, deixando todo al abandono, eilhi, mesmo a meio de la poboaçon i ne l stado que podeis ber.

Nun bondando, cula çculpa de séren propiadade particular, nada fazéren pa recuperar ls açudes, caliendras, molinos oumenos un deilhes de l seclo XIII , casas de molineiro i doutras casas de bibir, que s’ancóntran an rúina pul termo, nas marges de la ribeira i na poboaçon d’Angueira, ye assi que, probes i, inda porriba, mal agradecidas, aqueilhas outarquies cuidan de l sou i nuosso patrimonho!

La Biblioteca Itinerante de la Fundação Calouste Gulbenkian

Fui tamien ne l ampercípio de ls anhos sessenta de l seclo passado que, pula purmeira beç, chegou a Angueira outra seinha de la bida moderna: un home i ũa moça nũa carrinha cinzenta, carregadica de lhibros pa ls amprestar als garotos, a las mocicas i a toda la giente que ls quegisse ler. Cumo, an letras grandes, se lie por fuora, oumenos nun de ls lhados de la carrinha, era la Biblioteca Itinerante de la Fundação Calouste Gulbenkian.

Benida de Caçareilhos, al chegar a Angueira, la carrinha seguie, de la eigreija i por Sante Cristo, pul pobo arriba, até la casa de la scola. Iba, assi, dũa punta a la outra de la poboaçon. Siempre a chubir, chegando al cimo de l pobo, l xofer paraba-la mesmo al lhado de la casa de la scola. Mal apitaba, las pessonas ampeçában a arrimar-se a la carrinha. Anton, la moça, que l’acumpanhaba, abrie la puorta de trás de la carrinha. Alhá drento, bien-se prateleiras i prateleiras chenas de lhibros, de bárias quelores, todos mui bien arrumados i dreiticos. Stou an crer que, pa lhá de las porsoras, naide mais tenie inda bido tantos lhibros juntos. Assi, na purmeira beç que la Biblioteca Itinerante chegou a Angueira, era ber las pessonas al redor deilha, de boca abierta i cun cara de spanto.

Fuonte: Biblioteca de Arte/Art Library Fundação Calouste Gulbenkian

Mal béien chegar la carrinha, las garoticas i ls garoticos q’andában a la scola, que nin paixaricos a la spera de çubiaco, son ls purmeiros a arrimar-se; apuis, las mocicas; i, finalmente, algũas moças i ũa ou outra tie. Si, que ls moços i ls homes éran mais dados a outros antretenimientos: a jogar a la bola nas Eiras Grandes, a jogar la barra ne l Ronso, a jogar las cartas i a buer uns copos na taberna i inda outros de que nun balerá la pena ou será melhor nin amentar…

Nun serie de stranhar que, nas purmeiras bezes, algũas pessonas quedássen un cachico çcunfiadas i de pie atrás. Ye qu’inda habie pouco tiempo que tenie stado an Angueira un missonairo a fazer prédicas a la nuite na eigreija. I, nũa deilhas, qu’era subre la confisson, preguntaba el:

Humberto Delgado confessava-se? – i el própio respundie: Não, esse não se confessava, não!…

Aton, deixando falar l bino – que pouco cumoquiera nun serie –, responde-le tiu Brisdo de l meio de l’eigreija:

– Esse nun se confessaba, nó!…

I, quaije gritando de l púlpito, l missionairo torna a preguntar inda outra beç:

E Henrique Galvão confessava-se? Não, esse não se confessava, não!…

I, nun le deixando star solo el a falar, respunde-le outra beç tiu Brisdo:

– Á pus nó! Esse nun se confessaba, nó!…

Se calha, lhembrando-se de las prédicas de l missionairo, al béren la carrinha, algũas pessonas serien bien capazes de se preguntar: Nun será, pori, cousa de la giente daquel general de la Ouposiçon? Ora, bede bien: naquel tiempo, a nun ser ls de ls garotos pa la scola, quien mais tenerie lhibros an casa? Solo la giente fidalga, i nin toda, pus éran cousa mui rala i mi cara. I, cumo se questuma dezir, quando la smola ye grande, até l probe çcunfia… Sabie-se alhá l que starie screbido naqueilhes lhibros i por trás daquilho! Para mais, las pessonas nun stában aquestumadas a recebir nada de naide i, de la Cámara i de l Gobierno, só recebien la décima, las licéncias i multas, ou seia, cuntas pa pagar!… Aton, algũas deilhas apréssan-se a preguntar al cura – l padre Silbestre –, a la porsora – la dona Laura –, al persidente de la Junta – l senhor Correia –, al regedor – l tiu Chic’Albino – i, se calha, até mesmo al senhor Joan Capador, l que serie aquilho. Mas, bá lá que niun deilhes trociu la nariç a la nobidade.

Fuonte: https://vilanovaonline.pt/2018/06/12/daniel-faria-historla-contrafactual

Quedando a saber qu’era cousa de cunfiança, yá mais çcansadas, apuis, ũa beç por més, cerca de la casa de la scola, de la capielha de Sante Cristo ou de la Eigreija – ls trés sítios de l pobo adonde la carrinha questumaba parar an Angueira – las mocicas, ls garotos i algũas ties, mal chega la Biblioteca Itinerante, lhougo s’arríman p’antregar a la moça ls lhibros que yá tenien lido i pa lhebantar outros qu’eilha les acunselha a lhebar pa ls ler an casa.

Represa de l sistema d’eirrigaçon d’Angueira. Retrato tirado pula amiga Fátima Malheiro a quien agradeço por me tener outorizado a publicá-lo.

Pul final de ls anhos sessenta, ampeçou aqueilha que, cumoquiera, tenerá sido la mais amportante obra que, ne l tiempo Salazar, l Goberno mandou fazer an Angueira: l sistema d’eirrigaçon; la represa na çuda de l molinho, al lhado de las casas de l tiu Alfredo de l Molino, de l tiu Antonhico i de la tie Sabelica, al fondo de Terroso i al cimo de la Yedra; i l canal de la eirrigaçon – todo an cantarie, mas assente an piedra piçarra –, cun cerca de trés quilómetros de cumprimento. Seguindo pula marge dreita de la ribeira i passando pul cimo de las huortas, l sistema d’eirrigaçon d’Angueira possiblitou passar a regar pul pie las huortas i lhameiras de la mesma marge de la ribeira: las de la Yedra, d’Ourrieta Caliente, de la Senhora, de l Tanque, de la Cabada, de la Eigreija, de l Cachon, de la Çanca, de la Salina, de la Mediana, de la Faceira i de las Uolmedas.

Canal de l sistema d’eirrigaçon d’Angueira un cachico arriba de la puonte de la Yedra, d’Ourrieta Caliente. i de l Pilico de Fuontecinas. Retrato tirado pul amigo Vítor Moreira a quien agradeço por me tener outorizado a publicá-lo.

Fui tamien pul final de ls anhos sessenta, que la Cámara de Bumioso ampeçou a calcetar la rue, que, nesse tiempo, era la percipal d’Angueira i que, de l’Eigreija, passando pul Cachon i Sante Cristo, bai a dar al cimo de l pobo. Mas, la purmeira parte dessa obra, só chegou a la capielha de Sante Cristo.

L 25 de Abril truxo outros progressos a Angueira: la Cámara Munecipal de Bumioso cumpletou l calcetamiento de la rue percipal antre la capielha i l cimo de l pobo i, uns anhos mais tardc, mandou botar alcatron nas restrantes rues d’Angueira; amanhou ls caminos de l termo d’Angueira; mandou botar alcatron na strada antre Caçareilhos i Angueira. Yá culs Fondos de la CEE, mandou fazer la strada de lhigaçon d’Angueira a Abelhanoso, las Trés Marras i Samartino i la strada de San Joanico até la Cruzica, ũa nuoba lhigaçon antre Angueira i Bumioso; mandou custruir la scola nuoba; mandou fazer l sistema de saneamento d’Angueira. Por sue beç, la Associaçon Cultural i la Junta de Fraguesie d’Angueira mandórun fazer, antre la fuonte de l Pilo i l largo de l Ronso, l salon de cumbíbio, l bar i la sede dambas a dues.

Apuis destas i doutras obras que, subretodo ls eimigrantes fúrun fazendo an sues casas, las pessonas passórun a tener melhores cundiçones de bida i comodidades an casa i mesmo na lhaboura. Assi i todo, Angueira, cumo las poboaçones de la Tierra de Miranda i de l Nordeste Stramuntano, debido a la salida de ls studantes i de la giente nuoba, a la deminuiçon de ls nacimientos i a la muorte de ls mais bielhos, fúrun perdendo muitas pessonas i quedando cada beç mais çpoboadas.

Assi, tamien you sou lhebado a dezir cumo screbiu Eça de Queirós, aquel grande outor a que nun le faltaba Cebelizaçon, ponendo Jacinto a tocar l fonógrafo que nun se cansaba de repetir la boç de l cunselheiro Pinto Porto: Quien nun admirará ls progressos deste – ou, dezindo talbeç melhor, daquel – seclo?

Bocabulairo \\vocabulário

Abaluar – avaliar \\ abaixar-se – abaixar-se \\ abaixo – abaixo \\ abiado – servido, despachado \\ açucre – acúcar \\ acuordo – acordo \\ adbinar – adivinhar \\ aire – ar \\ alantre – em frente, avante \\ alborotado – alvoroçado \\ alhá – lá \\ almiado – iluminado \\ al redor – à volta \\ alredores – arredores \\ ambencion – invenção, inovação \\ ambriar – aplicar, gastar \\ amentar – referir, mancionar, falar \\ ampeçar – começar \\ ampedir – impedir \\ ampercípio – princípio \\ ancanhada – canalizada \\ anganhar – enganar \\ antes de tiempo – prematuramente \\ anton/aton – então \\ antrar – entrar \\ antre – entre \\ aparcer – aparecer \\ apartar – separar \\ apuis – após, depois \\ armano – irmão \\ arrimar – aproximar \\ ateimar – teimar \\ auga – água \\ balhe – vale \\ barreira – encosta \\ beç – vez \\ belharaça – maluqueira \\ berano – verão \\ bielho – velho \\ bien – bem \\ boç – voz \\ bonda – (forma do verbo “bondar”) basta \\ botar-se – pôr-se (a caminho) \\ buolta – volta \\ cachico – pouquinho \\ calhar – calar, acontecer por acaso \\ caliente – quente \\ çcansar – descansar \\ (ç)coincido – (des)conhecido \\ çculpa – desculpa \\ çcunfiar – desconfiar \\ cebelizaçon – civilização \\ çfalhecido – desfalecido, moribundo \\ çfazer – desfazer \\ çfréncia/r – diferença/ciar \\ çfrente/mente – diferente/mente \\ çfruitar – desfrutar \\ chano – chão \\ chuber – chover \\ chubir – subir \\ cielo – céu, firmamento \\ coincer – conhecer \\ colgado – suspenso, pendurado \\ cortina – terreno fértil cercado por muros de pedra \\ çpachado – despachado \\ çpedir – despedir \\ çpindurado – dependurado \\ çpique – despique \\ çpoboado – despovoado \\ çponer – dispor \\ çposiçon – disposição \\ çtáncia – distância \\ çtribuir – distribuir \\ çuda – açude \\ cula – com a \\ cumoquiera – talvez \\ cuolmo – colmo, pequeno feixe de caules de centeio \\ custante – constante \\ danhado – atrevido, danado \\ dar a la pata – fugir, escapar \\ da peto – de propósito \\ debagarico – lentamente \\ debertimento – divertimento \\ deç – desde \\ deimingo – domingo \\ dezir – dizer \\ dũa – duma \\ eigual – igual \\ eilha – ela \\ eilhi – ali \\ eimbierno – inverno \\ eiqui – aqui \\ feitiu – feitio \\ fondo – fundo \\ fugon/es – fogão/ões \\ fuolha – folha \\ fuora – fora \\ grabe – Português \\ halbelidade – habilidade \\ hardar – herdar \\ huorta – horta \\ jinela – janela \\ l/la – o/a \\ lhá – lá, além \\ lhabar/deiro – lavar/lavadeiro \\ lhabrar – lavrar \\ lhadeira – encosta \\ lhado – lado \\ lhameiro – lameiro \\ lhana – lã \\ lheitura/lher – leitura/ler \\ Lhéngua – Língua (Mirandesa) \\ lhida de casa – lida de casa \\ lhuç – luz \\ manhanha – manhã \\ manelo – porção de lã ou estriga de linho que se coloca na roca para fiar \\ mano – mão \\ mercido – merecido \\ mi/mie/miu – muito/mim/minha/meu \\ moda – canção, música \\ nin – nem \\ nobidade – notícia, novidade, invenção \\ nũa – numa \\ nuobas – novidades, notícias, novas \\ ócalos – óculos \\ oulhar – olhar \\ oumenos – pelo menos \\ outéntico – autêntico \\ outor – autor \\ pa – para \\ padroneiro – padroeiro \\ paixarico – passarinho \\ parcer – parecer \\ parriba – para cima \\ pequeinho/pequerrico – Pequeno/pequerrucho \\ percura – procura \\ perra/o – cadela/cão \\ pessona – pessoa \\ pie – pé \\ poner – pôr \\ pongo (verbo poner) – ponho \\ porriba – por cima, do lado de cima \\ porparado – preparado \\ poular – saltar \\ Praino – Planalto (Mirandês), plano \\ proua – vaidade \\ presson – pressão \\ pul/a – pelo/a \\ puolo de lhabar la roupa – detergente \\ purmanhana – ao alvorecer \\ pus – pois \\ quegirdes/quegisse – (formas do verbo querer) quiserdes/quisesse \\ quemunicaçon – comunicação \\ questura/eira – costura/eira \\ ralo – raro \\ respuosta – resposta \\ restrante – restante \\ scaleiras – escadas \\ sclarecer – esclarecer \\ scuitar – ouvir \\ sculhir/do – escolher/ido \\ scuma – espuma \\ seclo – século \\ seinha – sinal \\ selombra – sombra \\ sequiera – sequer \\ sfergante – instante \\ smola – esmola \\ solo – só \\ soudade – saudade \\ spácio – espaço \\ sperteza – inteligência \\ spormentar – experimentar \\ squina – esquina, canto exterior de uma casa \\ star – estar \\ streilha – estrela \\ stubo/isse (verbo star) – esteve/ivesse \\ subrebibir – sobreviver \\ subreciente – suficiente \\ talbeç – talvez \\ tejeiras – tesoura \\ tempra – têmpera \\ trato – contrato oral \\ truxo – (forma do varbo “tra(z)er”) trouxe \\ uolho – olho \\ xabon/ete – sabão/sabonete \\ xaragon – colchão de palha de centeio ou de folha de milho (designação que se dava em Angueira) \\ xofer – condutor de automóvel \\ yá – já \\ ye – (forma do verbo ser) é \\ yerba – erva \\ you – eu \\ zafertunadamente – lamentavelmente \\ zafio – desafio \\ zalmado – desalmado \\ zaparcer – desaparecer \\ zapuntado – desapontado \\ zasperado – desesperado \\ zaugar – desaguar

Para saber o significado de outras palavras, sugiro a consulta do sítio

http://www.mirandadodouro.com/dicionario/

A quem queira visualizar algumas fotos aéreas de Angueira, sugiro a consulta do blogue

http://portugalfotografiaaerea.blogspot.pt/2017/01/angueira.html

Caso queira saber a localização de alguns sítios do termo de Angueira, carregue no “link”:

www.openstreetmap.org/searchquery=Angueira%2C%20vimioso%2C%20portugal#map=12/


Uma resposta para “De-ba-gar, De-ba-ga-ri-co, Alhá Fúrun Chegando Tamien a Angueira las Nobidades de la Bida Moderna”

  1. Havia em cada livro um outro pormenor que era uma fita colada na lombada. As cores eram variadas e cada uma era destinada a um certo grupo etário. Uma vez, peguei num que tinha a fita vermelha. Como era obrigatório, tinhamos uma ficha com os nossos dados onde eram registados os livros entregue e os levantados. Quando fui para fazer o registo do livro que levantava, foi-me logo retirado e disseram-me que ainda não tinha idade para ler aqueles livros, uma vez que só os adultos poderiam lê-los.

    Curtir

Deixe um comentário

Preencha os seus dados abaixo ou clique em um ícone para log in:

Logo do WordPress.com

Você está comentando utilizando sua conta WordPress.com. Sair /  Alterar )

Foto do Facebook

Você está comentando utilizando sua conta Facebook. Sair /  Alterar )

Conectando a %s

%d blogueiros gostam disto: