Houmenaige a la Mie i a Todas las Mais de l Mundo

Cumo todos ls dies bemos i oubimos dezir na telbison, hai, na maior parte de ls spitales de l Paíc, grande falha de médicos p’acumpanhar las ties ne l trabalho de parto i a dar a la lhuç ls ninos.

Bamos, aton, a ber cumo, hai cinquenta ou mais anhos, se passában estas cousas. Era you yá moço i lhembra-me de, quando inda garotico, la tie Sabel Tarasca, que, nesse tiempo, era la parteira, cuntinar a ajudar las ties d’Angueira a parir. Nun bos scandalizeis cun esta palabra, pus era assi que, nesse tiempo, alhá se dezie dar a la lhuç ou botar ls ninos al mundo.

Cuido que tenerá sido eilha que, a mi i als mius armanos de pai i mai – Jorge, Anica, Eimílio i Aquilino, todos nós, cumo nuosso pai i nuossa bó Ana, coincidos pula alcunha de Pera/o –, mos tenerá ajudado a benir al mundo, i a tirar-mos de la barriga de la nuossa mai – la tie Marie Rosa, Quintanilha d’alcunha – i, apuis, pula purmeira beç, a lhabar-mos, a anxugar-mos i a bestir-mos i inda a oubir la nuossa purmeira cantilena.

Pula parte que me toca, tengo, oumenos, que dezir: “Oubrigado, tie Sabel Tarasca!”. Claro que, s’ambas a dues inda hoije fússen bibas, mie mai tenerie 106 anhos d’eidade i la tie Sabel Tarasca, oumenos dieç, mas, cumoquiera, inda mais qu’eilha.

Cumo será fácel d’eimaginar, nun fui solo a mi i a mius armanos que la tie Tarasca ajudou a benir al mundo. Cuido you que tenerá tamien ajudado a la maior parte de las mais de ls de la nuossa eidade i d’Angueira a botá-los al mundo.

S’l trabalho de parto dalgũa tie nun corrisse de lei, nun habie outro remédio, senó, ir a chamar tiu Chic’Albino, l barbeiro que fazie las bezes d’anfermeiro d’Angueira, i s’inda stubisse a tiempo, l doutor a Bumioso ou lhebá-la, de burro ou a cabalho, al spital de la Bila. Nun admira, aton, que, tamien por isso, nesse tiempo se morríssen tantos “anjicos” i ties inda mi nuobas.

Afertunadamente, hoije an die, yá mos podemos queixar, i cun toda la rezon, de nun haber i ls spitales, mesmo ls de las maiores cidades, nun tenéren oustetras subrecientes p’acumpanhar l trabalho de parto i oussiliar las ties i las moças a botar al mundo ls sous ninos i ninas. Eimaginai cumo serie se las ties i las moças d’agora tubíssen tantos ninos cumo tenien las daquel tiempo… Claro stá que, s’assi fusse, oumenos nun teneriemos la falta de giente, arriba de todo garoticos, moças i moços, i l grabe porblema de çpoboamiento q’afeta la maior parte de l nuosso Paíç i, arriba de todo, la Tierra de Miranda, l restro de l Nordeste Stramuntano i l anterior de l Cuntinente.

Esta ye ũa maneira de lhembrar i d’houmenagear mie Mai i todas las outras Mais que, hai cerca de setenta anhos i sin qualquiera assisténcia médica, botórun las “moças” i ls “moços”, la giente de la mie geraçon al mundo. Claro qu’esta ye tamien ũa houmenaige, indas que sencielha, a todas las outras Mais de l mundo.

Oubrigado, Mai! Tenemos muitas soudades buossas, tie Marie Rosa Quintanilha.

Bocabulairo/Vocabulário

afertunadamente – felizmente \\ al – ao \\ alhá – lá \\ an – em \\ anho – ano \\ anterior – interior \\ armano – irmão \\ arriba – acima \\ beç – vez \\ benir – vir \\ bien – bem, muito \\ Bila – Vila (de Vimioso) \\ – avó \\ Bumioso – Vimioso \\ buosso – vosso \\ çpoboamiento – despovoamento \\ cumoquiera – talvez \\ cuntinar – continuar \\ cuidar – pensar \\ de lei – como deve ser \\ dezir – dizer \\ die – dia \\ dieç – dez \\ dues – duas \\ eilha – ela \\ el – ele \\ houmenaige – homenagem \\ lhabar – lavar \\ lhembrar – lembrar \\ l – o \\ la – a \\ lhuç – luz \\ mai – mãe \\ mi – mim, muito \\ mie – minha \\ miu – meu \\ mos – nos \\ ningũa – nenhuma \\ ningun – nenhum \\ nino – menino \\ niũa – nem uma, nenhuma \\ nũa – numa \\ nun – não \\ nuosso – nosso \\ oumenos – pelo menos \\ oussiliar –auxiliar, ajudar \\ oustetra – obstetra \\ paíc – país \\ purmeiro – primeiro \\ rezon – razão \\ sencielha – singela \\ solo – só \\ soudade – saudade \\ spital – hospital \\ stramuntano – transmontano \\ stubisse – (forma do verbo “star”) estivesse \\ subreciente – suficiente \\ tamien – também \\ telbison – televisão \\ tener – ter \\ tie – tia, mulher, senhora \\ tiu – tio, homem, senhor \\ tubíssen – (forma do verbo “tener”) tivessem \\ ũa – uma \\ – já \\ ye – (forma do verbo ser) é \\ you – eu


3 respostas para “Houmenaige a la Mie i a Todas las Mais de l Mundo”

  1. Não sei escrever muito menos falar em mirandês mas percebo o que escreves!
    Ao ler esta bela homenagem lembrei-me da minha querida avó Luciana que também foi ‘parteira’ ajudando as mulheres e tomando conta das crianças nos seus primeiros dias de vida.Se hoje as gerações mais novas conhecessem um pouco do que era a vida por volta dos anos 50 e 60 do século passado talvez não reclamassem tanto …
    Abraço e obrigado por partilhares recordações em tudo semelhantes às minhas.

    Curtir

  2. Parabéns mano António pelo excelente texto que publicaste! O texto explicita na plenitude a vivência da vida real de muitas aldeias do nosso país. A tia “Tarasca” foi durante muitos anos a parteira de Angueira. Não tendo curso nenhum, a sua experiência transmitia a todos os habitantes de Angueira muita confiança e um profissionalismo ímpar. Todos nós lhe devemos uma enorme gratidão, bem haja para sempre!

    Curtir

Deixar mensagem para Umbelina Cancelar resposta